Nabywając biżuterię z kamieniami szlachetnymi, warto znać kilka zasad rozróżniania kamieni pod względem ich klasy, co najściślej tyczy się jakości.
Klasyfikacja kamieni szlachetnych
Po pierwsze, wyjaśnijmy czym są kamienie szlachetne. Nazywane bywają też jubilerskimi, ze względu na ich przeznaczenie. Są to rzadko spotykane minerały i skały o dużej wartości, odznaczające się szklistym połyskiem, przejrzystością, twardością powyżej 7 w skali twardości kamieni Mohsa i, co za tym idzie, dużą trwałością oraz (ewentualnie) efektownym zabarwieniem. Są to na przykład: diament, rubin, szafir, szmaragd, akwamaryn, morganit, i inne odmiany beryli, aleksandryt, cymofan, spinel, turmalin. Można je też nazwać kamieniami I klasy.
Morganity
Morganit
Bursztyn z inkluzjami
Spinele
Turmaliny
Kamienie, które odznaczają się powyższymi cechami w mniejszym stopniu, są półszlachetne – kamienie II klasy. Przykładem mogą być: niektóre ametysty (mocno fioletowe i przejrzyste), cytryny, opale, granaty, topazy.
Topaz błękitny
Opal ognisty
Topaz żółty
Opal czarny
Barwy granatów
Różne barwy cytrynów
Zaś kamienie, które oszlifowane wykazują właściwości zdobnicze, lecz nie są zwykle ani przezroczyste, ani twarde (poniżej i nieco powyżej 3 w skali Mohsa), ani zbyt trwałe, to kamienie ozdobne. Tę grupę reprezentują: agat, kryształ górski, turkus, hematyt, lapis lazuli. Do tej grupy można też zaliczyć perły naturalne, perły hodowane, koral i bursztyn.
Lapis lazuli
Turkus
Poniższa klasyfikacja, została opracowana na potrzebę oceny klasy diamentów, ale stosowana jest również dla kolorowych przejrzystych kamieni szlachetnych oraz niektórych półszlachetnych, np.: ametystów czy cytrynów. System ten został uznany przez Gemmological Institute of America (GIA), światowego eksperta w dziedzinie kamieni szlachetnych i jest powszechnie używany także w Europie.
Podstawowym czynnikiem oceny jakości kamienia są wartości opisujące jego przejrzystość (czyli czystość, z angielskiego clarity). Ponieważ twardość pozostawia się uplasowaniu w skali Mohsa i nie podlega ona subiektywnej ocenie, jest wartością bezwzględną, a szlif jakości innej niż najwyższa dyskwalifikuje kamień, to właśnie czystość staje się cechą, która decyduje o klasie kamienia. W przypadku diamentów to podstawowy wyznacznik ich wartości. Nawet najmniejszy diament o wysokiej klasie czystości może mieć znacznie większą wartość, niż bardzo duży, o niskiej klasie.
Klasyfikacja czystości kamieni szlachetnych:
FL (z ang. flawless – bez skazy)lub LC (z ang. loup clean). Określa kamień o idealnej czystości, nawet przy powiększeniu przez mikroskop. Niezwykle rzadko spotyka się kamienie o takiej czystości.
IF (z ang. intenrally flawless – bez skaz wewnętrznych). Określa kamień, w którego wnętrzu nie ma inkluzji, a na powierzchni zewnętrznej w dziesięciokrotnym powiększeniu nie widać żadnych skaz.
VVS (z ang. very very slightly included – o bardzo, bardzo nieznacznych zanieczyszczeniach). Ten stopień podzielony jest na dwie klasy, oznaczane jako VVS1 i VVS2, z których 1 oznacza czystszy kamień. Kamienie tak oznaczone mają bardzo małe i trudno dostrzegalne przy dziesięciokrotnym powiększeniu niedoskonałości.
VS (z ang. very slightly included – o bardzo nieznacznych niedoskonałościach). Ta kategoria także podzielona jest na dwa stopnie: VS1 i VS2 i, jedynka oznacza lepszą jakość kamienia. Ta klasa oznacza kamień o niewielkich inkluzjach widocznych przy dziesięciokrotnym powiększeniu. Najsłabsze kamienie z grupy VS2 miewają skazy widoczne dla doświadczonego oka bez powiększenia.
SI (z ang. slightly included – o niewielkich niedoskonałościach). Podział na podgrupy SI1 i SI2. Inkluzje w klasie SI są łatwo dostrzegalne pod lupą jubilerską i można je również przy dużym doświadczeniu znaleźć gołym okiem.
I (z ang. included – z niedoskonałościami) lub P (pique). Podział na podgrupy: I1, I2 i I3 lub P1 (pique prim), P2 (pique secundum), P3 (pique tertium). W kamieniach tych nie trudno zobaczyć inkluzje, bez pomocy lupki. W przeciwieństwie do klasy SI, w tym przypadku skazy mogą wpływać na połysk i przejrzystość kamienia. Im wyższy indeks, tym skazy są większe i bardziej widoczne, a kamień niższej wartości. Kamienie z indeksem 3 mogą być tak zanieczyszczone, że pozbawione brylancji, przejrzystości.
Oliwia Gozdek
Zobacz: klasyfikacja kamieni szlachetnych cz. II
Źródła:
http://www.gia.edu
