Słowo agat pochodzi od nazwy greckiej (wówczas) rzeki Achates, nad brzegiem której, według podań, po raz pierwszy (około III – IV wieku p.n.e.) znalazł ten kamień grecki filozof, Teofrast, który nadał agatowi nazwę. Obecnie rzeka ta nazywa się Dirillo, a położona jest na Sycylii.
Teofrast
Agat był wykorzystywany już w prehistorii. Odnaleziono wiele artefaktów, świadczących o stosowaniu tego kamienia jako uzdrawiającego amuletu przez ludzi z epoki neolitycznej. Był wysoko ceniony jako talizman także w czasach starożytnych. W starożytnym Egipcie i Grecji, wierzono w jego lecznicze zastosowanie. Wierzenia te rozpowszechniły się w głębi Afryki, a także na Bliskim Wschodzie, również w Rosji.
Pieczęć z agatu z około 1500-1300 r. p.n.e.
Kamea w pierścieniu, z okresu starożytnej Grecji
Kamea z okresu Art Deco
Wykonywano z niego amulety, ale i przedmioty użytku codziennego, np. pieczęcie. Już wtedy agat pełnił ważną rolę w rzeźbiarstwie i jubilerstwie. Został odnaleziony w wielu pozostałościach po antycznych budowlach, potwierdzając swoje szerokie zastosowanie w ówczesnych czasach. Przykładem jest pałac w Knossos, który uwierzytelnia rolę agatu w minojskiej cywilizacji epoki brązu. Perscy magicy używali amuletu z agatu, by odpędzić burze. W Persji i Babilonie wykonywano z niego pieczęcie.
Komplet biżuterii z agatu, będący dziedzictwem cywilizacji mezopotamskiej
Bransolety z agatami z okresu starożytnej Grecji
W Rzymie powszechnym było stosowanie tego kamienia do wytwarzania kamei, gemm i miniatur. Ozdabiano nimi naczynia, ołtarze. Słynna kolekcja składająca się z dwóch – czterech tysięcy misek wykonanych z agatu, zgromadzonych przez Mitrydatesa, króla Pontu, pokazuje z jakim entuzjazmem traktowano wtedy agat. Misy z agatu były popularne również w Bizancjum. Z pewnością wiązało się to z wierzeniem, że agat pomaga ugasić pragnienie. Mówiło się też, że chroni przed gorączką. W renesansie, zbieranie mis z agatu stało się powszechne wśród europejskich rodzin królewskich, dzięki czemu dziś muzea (między innymi Luwr), dysponują znakomitymi przykładami tego naczynia.
Blacas cameo, kamea z okresu Cesarstwa Rzymskiego
Agaty były szeroko wykorzystywane w bogatej w zdobienia sztuce baroku – w jubilerstwie, ale i w produkcji puzderek, tabakierek, a także zdobnictwie mebli, np. sekretarzyk królaJana III wysadzany agatami (muzeum w Wilanowie).
Taschen Table, wykonany w 1779 przez jubilera i złotnika Johanna-Christiana Neubera dla króla Saksonii
Historia przetwarzania agatu jest ściśle związana z niemieckim miastem Idar-Oberstein, które rozwinęło się w przyszłości w ważny ośrodek obróbki kamieni szlachetnych. Wydobycie Agatu w dolinie rzeki Nahe, zostało udokumentowane na 1497 rok, co dało początek jednemu z najsławniejszych ówcześnie centrum szlifierstwa i obróbki kamieni – Idar-Oberstein. Początkowo, rzeka miała ogromne znaczenie dla tego rzemiosła – jej prąd napędzał bowiem koła szlifierskie. W 1800 roku, odkryto ogromne pokłady agatu w Brazylii, w Rio Grande do Sul. Jednak w XIX wieku, złoża agatu w dolinie Nahe zaczęły się wyczerpywać. Do Europy zaczęto sprowadzać agaty z nowego świata, a niemieccy szlifierze zaczęli korzystać z tych brazylijskich pokładów, co wywołało iskrę, która zapoczątkowała odkrycia w Ameryce Południowej wielu innych, znanych dziś powszechnie, kamieni szlachetnych. Choć początkowo to lokalne rzemiosło zaopatrywało europejskie rynki w różnego rodzaju przedmioty wykonane w agacie, to na przełomie XIX i XX wieku przerodziło się w biznes o globalnej skali. Wraz z rozwojem floty i handlu morskiego, narodziła się możliwość zamawiania znacznych ilości kamieni z Brazylii, przewożonych chętnie na statkach w roli balastu.
Współcześnie wykonane naczynia z agatu
Niegdyś używano agatu także do wyrobu narzędzi do polerowania skór. Obecnie jest cenionym w jubilerstwie materiałem, którego używa się do robienia paciorków – kulek do wyrobu bransolet i naszyjników lub szlifuje się go w kaboszony, które zdobią pierścionki, kolczyki, bransolety, wisiorki, broszki, szpile do krawatów. Niegdyś używano go także do wyrobu puzderek, popielniczek, figurek, pieczęci, rzeźbiono w nim intaglia. Używano go w technice intarsjonowania. Jako minerał twardy i odporny na działanie kwasów jest stosowany do wyrobu moździerzy i tłuczków do ubijania i mieszania chemikaliów.
Oliwia Gozdek
Kolczyki z agatem
Bransoleta z koralem i agatem
Bransoleta z koralem i agatem
Brosza z agatem
Wisior z zielonymi agatami i półperłami
Spinki do mankietów z agatem
Źródła:
https://commons.wikimedia.org/ http://ancientlinks.blogspot.com http://www.reddit.com https://jubiler24h.pl/ https://www.1stdibs.com/dealers/sue-brown/ http://worldstone.pl http://nickyhallford.co.uk https://www.pinterest.com http://www.thehistoryblog.com http://dobrytarot.pl http://jubiler24h.eu
