Jubiler 24h

Słynne skarby – złoto Scytów

O niezwykłości kultury materialnej koczowniczego plemienia Scytów świadczą, odnalezione na północnym wybrzeżu Morza Czarnego i na Krymie – m.in. w kurhanach Kul Oba, Tołstaja Mogiła (Towsta Mohyła) i Sołocha, kunsztowne ozdoby i przedmioty codziennego użytku.

175_peine_01

Złoty grzebień z Sołoszy, sztuka grecko-scytyjska, IV w. p.n.e., Ermitaż, St. Petersburg

Ów, nadal bardzo tajemniczy, lud, wędrujący przez Europę Wschodnią w okresie pomiędzy VIII wiekiem p.n.e. i III wiekiem n.e., głównym motywem zdobniczym uczynił zwierzę. Najczęściej był to koń – najwierniejszy przyjaciel przemierzającego stepy wojownika. Szczątki koni odnaleźli archeologowie w scytyjskich nekropoliach, w pełnej uprzęży chowano je w sąsiedztwie właścicieli. Zwierzęta miały również znaczenie magiczne: kunsztowne przedmioty zdobiono przedstawieniami pełnych dostojeństwa gryfów, lwów, dzików i jeleni, które ścierają się w walce, konie zaś wiernie służą wojownikom.

skifska_pecktoral_clear_1

Męski naszyjnik ze złota, odnaleziony w kurhanie Tołstaja Mogiła, IV w. p.n.e., Muzeum Skarbów Historycznych w Kijowie

Datowane na V i IV wiek p.n.e., przedmioty z kurhanu Kul Oba, zostały odnalezione w 1831 roku przez żołnierzy budujących w tym miejscu bazę, a następnie wydobyte przez ekipę archeologiczną Paula Debrux – naukowca zajmującego się Królestwem Bosporańskim. W grobowcu spoczywały trzy osoby: pewien, szlachetnie urodzony, Scyta, jego żona lub konkubina oraz giermek-woźnica, znaleziono tam również szczątki konia.

E2LTMTDCE1E2SUJ3

Złoty kolczyk emaliowany, dekorowany techniką filigranu i granulacji, odnaleziony w kurhanie Kul Oba, ok. 350 r. p.n.e., obecnie w petersburskim Ermitażu 

GB11WABWA4_23VLNBN3

Złota bransoleta odnaleziona w kurhanie Kul Oba, z wygrawerowanymi jeleniami i gryfami, 400-350 r. p.n.e., Ermitaż, St. Petersburg

Pośród złotej biżuterii, znajdującej się obecnie w Gabinecie Carycy petersburskiego Ermitażu, zwracają uwagę torquesy (nordyckie naszyjniki) zakończone figurami Scytów na koniach i głowami lwów. We wzorach sztuki scytyjskiej widać wpływ kontaktów ze światem greckim – istotnie, w V wieku p.n.e. na północnym wybrzeżu Morza Czarnego powstają kolonie Hellady. Dzięki temu rozpoczyna się wymiana towarów luksusowych pomiędzy ludami i oddziaływanie greckich motywów na kulturę materialną scytyjskich wojowników.

MSPZUE48YH5MO_23UK3

Złote zakończenie torquesu w formie głowy lwa, znalezisko z Kul Oba, V-IV w. p.n.e., St. Petersburg

KM8RIT_237M2WA7BV03

Złoty torques z figurkami Scytów na koniach, znalezisko z Kul Oba, pocz. IV w. p.n.e., Ermitaż, St. Petersburg

BROLJS_233GS9UKMAK3

Bransoleta z torsami Sfinsków, złoto i emalia, dekorowana techniką filigranu i granulacji, znalezisko z Kul Oba, Ermitaż, St. Petersburg

W III wieku n.e. kulturze scytyjskiej położyły kres najazdy Gotów, mających wkrótce zalać tereny Europy Centralnej i Zachodniej, za nimi zaś podążyli niszczycielscy Hunowie.

URHQA7YKB5QGI8_233

Płytka dekoracyjna z leżącym jeleniem, V w. p.n.e., znaleziona w Kul Oba, Ermitaż, St. Petersburg

 

Ola Schymalla

Źródło i zdjęcia:

www.hermitagemuseum.org/

Paola D’Amore, Scytyjskie złoto ze stepów, [w:] Skarby świata, Wydawnictwo Muza SA, Warszawa 1999.

Polish PL English EN