Punce, młotki, skrobaki, rylce, różnego rodzaju dłuta, tarcze oraz pilniki – to tylko niektóre narzędzia wykorzystywane w procesie cyzelowania. Ta technika złotnicza służy do ostatecznej obróbki metalowych wyrobów jubilerskich.
Podczas tworzenia biżuterii, na jej powierzchni często pozostają nierówności odlewu, niedoskonałe kształty i niedopracowane szczegóły. Nadanie właściwego kształtu oraz wygładzenie lub zmatowienie powierzchni wyrobu, to zadanie cyzelerów. Zawód ten wyodrębnił się na początku XIX wieku. Rzemieślnik wykonujący taką pracę musi być niezwykle delikatny i precyzyjny z uwagi na kruchość i miękkość obrabianego materiału.
Pieczęć-wisior z cyzelowanymi motywami florystycznymi, link do aukcji
Pierścionek wykonany metodą cyzelunku i granulowania, link do aukcji
Bransoleta z cyzelowanymi ornamentami, link do aukcji
Pierścionek z granatem i cyzelowanymi bocznymi elementami, link do aukcji
Zegarek kieszonkowy zdobiony cyzelowanymi motywami florystycznymi, link do aukcji
Kolia z cyzelowanymi kwiatowymi ornamentami, link do aukcji
Pierścień z głową lwa wykonany metodą cyzelunku, link do aukcji
Proces cyzelowania pozwala podkreślić szczegóły ornamentu biżuterii, poprzez polerowanie, wybijanie, piłowanie i rzeźbienie. Po usunięciu naddatków metalu dany przedmiot prezentuje się w całej okazałości. Inna metoda to wybijanie w metalu za pomocą delikatnych punc cyzelerskich wypukłych lub wklęsłych kształtów i wzorów, które tworzą piękne zdobienia. Proces cyzelowania nadaje przedmiotowi ostateczną formę i wygląd, a także decyduje o jego estetycznych i artystycznych walorach.
Poza jubilerstwem, cyzelowanie było wykorzystywane do zdobienia medali, wazonów, kielichów, luster czy naczyń.
Jednym z najwybitniejszych przedstawicieli cyzelatorstwa na terenie Polski, a także Europy był Józef Hakowski. Na zdjęciu powyżej orzeł na kopule Kaplicy Zygmuntowskiej na Wawelu – jedno z dzieł Józefa Hakowskiego.
Elżbieta Myśliwiec