W dzisiejszym jubilerstwie bransolety i bransoletki jawią się w najróżniejszych kształtach i kolorach. Małe, duże, z metali szlachetnych, z kamieniami szlachetnymi, z drewna, szklanych paciorków – słowem do wyboru, do koloru.
Każdy znajdzie bransoletę, która będzie do niego pasować. Małą lub dużą, prostą, bądź o fantazyjnych kształtach. Wystarczy wejść do jubilera, albo nawet na stronę internetową i już przenosimy się do świata, który ogranicza tylko ludzka wyobraźnia.
Bransoleta jest z definicji kolistą ozdobą noszoną na przegubie ręki, na ramieniu, lub powyżej kostki, na nodze. Wykonywana ze skóry, tkanin, metali, silikonu, szkła czy drewna, zdobiona różnorodnymi technikami, znana jest już od czasów starożytnych.
W różnych kulturach noszenie bransoletek miało rozmaite znaczenia. Bywały one amuletem, talizmanem, czy symbolem, który miał ochraniać przed złym okiem, czarami czy klątwą.
Najstarsza biżuterią, o jakiej wiemy istniała już około 22 tys. lat temu. Początkowo były to bardzo proste przedmioty, na przykład kamyki, muszle, kości i zęby zwierzęce. Były one używane w formie amuletów i prawo do ich noszenia mieli wyłącznie mężczyźni. Natomiast najstarsza znaleziona biżuteria ze złota i srebra liczy ok. 6 tysięcy lat.
Na podstawie najstarszych znalezisk możemy określić, iż biżuteria znana była na przykład w Egipcie już okolo 3100 roku p.n.e. Wtedy właśnie, po zjednoczeniu dwóch państw egipskich – Górnego i Dolnego Egiptu – rozpoczęło się panowanie pierwszej dynastii z Thynis.
Starożytni Egipcjanie do wyrobu biżuterii wykorzystywali złoto, ponieważ jego wydobycie z płytko leżących złóż w piasku rzecznym nie nastręczało problemów. Najpierw tworzono proste formy, ponieważ nie znano metod obróbki. Dopiero w IV w. p.n.e. rozwinęło się wytapianie i bardziej precyzyjna obróbka, a to dzięki nowym sposobom na uzyskanie w piecach wysokich temperatur, dochodzących nawet do 1400 °C.
Z czasem techniki złotnicze rozwinęły się na tyle, że Egipcjanie mogli przekazać je całemu starożytnemu światu. Złoto zyskało na wartości, ponieważ stało się środkiem płatniczym. Jego obróbka zaczęła być ściśle nadzorowana a rzemieślników obowiązywały konkretne przepisy. Nie wszyscy mogli więc pracować ze złotem, co z pewnością było motywacją do dalszych poszukiwań. Ostatecznie nauczono się wytapiać miedź z malachitu, a także srebro, cynę, ołów i żelazo.
Do wyrobu biżuterii wykorzystywano także kamienie szlachetne, między innymi karnelian, jasper, lapis lazuli, malachit i turkus. Nie wahano się przed użyciem barwionego szkła, które dość dobrze imitowało wyżej wymienione kamienie. Rozwinięto również techniki inkrustacji. Polega to na tym, że wykłada się powierzchnię odpowiednio wyciętymi płytkami z różnych materiałów, np. kamieni szlachetnych, tworząc konkretne wzory.
W tamtych czasach biżuterię nosiły zarówno kobiety, jak i mężczyźni, ponieważ miała ona charakter nie tylko ozdobny, ale także symboliczny. Była to przede wszystkim symbolika religijna, związana także z honorem, władzą i religijną potęgą faraona. Miała ochraniać Egipcjan za życia oraz po śmierci.
Na ówczesną biżuterię składały się bransoletki, pierścienie, naszyjniki, zapinki i kolczyki, a także pektorały, korony, diademy i ozdoby do włosów.
W starożytnej Grecji najpowszechniejsze materiały służące do wyrobu biżuterii to również złoto i srebro ale także złocony brąz. Bransolety i bransoletki miały najczęściej formy węży lub obręczy zakończonych głowami lwów lub innych zwierząt. Podobny wygląd miały kolczyki, które w późniejszych latach zaczęto dodatkowo przystrajać kamieniami szlachetnymi.
Powróćmy do bransolet. Bransoletka (fr. bracelet) to, jak powiedzieliśmy, kolista ozdoba noszona na nadgarstku, będąca jednym z elementów biżuterii osobistej.
Bransoletki są również używane w celach terapeutycznych, czy też dla identyfikacji, np. bransoletki antyalergiczne, bransoletki identyfikacyjne w szpitalach.
Staropolskie słowo manela zostało wyparte przez zaczerpniętą z któregoś z europejskich języków bransoletę, najprawdopodobniej starofrancuskiego barcel, który z kolei zapożyczył ten termin z łaciny brachile.
W różnych kulturach noszenie bransoletek ma najróżniejsze konotacje znaczeniowe.
W starożytnym syryjskim sanktuarium maryjnym w Sydnaya, mnisi rozdają pątnikom białe nitki, które zawiązuje się na przegubie ręki. Mają być one znakiem opieki Madonny nad wiernymi.
W Bułgarii istnieje tradycja nazywana Martenica. Bułgarzy obdarowują się wtedy czerwono-białymi włóczkowymi gałgankami (pomponik, wstążeczka, plecionka itp.), które nosi się przyczepione do ubrania, także do rękawów.
W kulturze Azabachów, andyjskich Indian z Salty w Argentynie bransoletki używane są jako amulety mające chronić przez złym okiem, hisz. mal de ojo.
W niektórych regionach Indii kobiety zamężne noszą bransoletki nazywane w języku hindi kangan (ang. bankle). Wykonuje się je ze złota, srebra, platyny, szkła, drewna, metali i plastiku. Kangan nie są elastyczne. Istnieją także kangan w formie armilli. Kangan niekiedy są również zakładane przez mężczyzn.
Co ciekawe, w slangu więziennym bransoletkami nazywane są kajdanki.
Fot. jubiler24h
